ABD Başkanı Donald Trump, hükümet ajandasını yeniden şekillendirirken NASA‘nın bütçesinde büyük bir kesinti yapıyor. NASA’nın bütçesinden 6 milyar dolarlık kesinti yapılması planlanıyor. Ancak buna rağmen, Mars projelerine 1 milyar dolar, Ay projelerine ise 7 milyar dolarlık yeni kaynak ayrılacak. Bu adım, Elon Musk’ın SpaceX şirketinin kurucusu uzun süredir desteklediği “Mars’ta insanlı yaşam” hedefine paralel bir şekilde atılmış bir adım olacak. Öncelik Ay ve Mars
Yayımlanan belgeye göre, NASA artık önceliğini Ay’a dönüş ve Mars’a ilk insanı gönderme hedeflerine yönlendiriyor. ABD’nin uzay yarışındaki yeni stratejisi, Çin’i Ay’a dönüşte geride bırakma ve Mars’a ilk insanı gönderme hedefiyle ilerliyor. Ancak bu yeni odaklanma, NASA’nın mevcut görev ve projelerinde ciddi daralmalara sebep olacak.
NASA’nın yönetici vekili Janet Petro, kurum genelinde gönderdiği bilgilendirme notunda, mevcut birçok büyük ölçekli projenin ya sonlandırılacağını ya da askıya alınacağını belirtti. Bu projeler arasında SLS (Space Launch System) roketi, Orion uzay aracı ve Ay yörüngesinde inşa edilmesi planlanan Gateway uzay istasyonu yer alıyor. Ayrıca, Mars yüzeyinden örnek toplama hedefi taşıyan Mars Sample Return (MSR) Programı da bütçe yetersizliği sebebiyle iptal edilecek.
Taslak bütçeye göre, NASA’nın finansmanı yüzde 25 oranında kesilecek. Bu kesintiler, NASA’nın işgücünü, bilgi teknolojisi hizmetlerini, operasyonlarını, tesis bakımını ve birçok bilimsel görevini etkileyecek.
SpaceX ve Musk Etkisi
Trump yönetiminde, Mars vizyonu şekillendirilirken Elon Musk ve SpaceX’in etkisi oldukça büyük. SpaceX, şu anda NASA’nın en büyük yüklenicilerinden biri konumunda ve Mars’a insanlı görev hedefinde önemli bir rol oynuyor. Şirketin geliştirdiği Starship roketi, Ay ve Mars görevlerinde hem mürettebat hem de kargo taşıması için tasarlandı. Buna göre, NASA’nın bir numaralı yüklenicisi SpaceX olacak. Boeing ve Orion uzay aracının iptali sonrasında Blue Origin’in yerini alması muhtemel olan SpaceX’in bu konuda net bilgiler verilmemiştir.
Trump’ın NASA yönetimine teknoloji girişimcisi Jared Isaacman’ı getirme önerisi de tartışma konusu. Isaacman’ın adaylığı Senato Ticaret Komitesi’nden geçmiş durumda ancak Senato genel oylamasından da geçmesi gerekiyor. SpaceX ile yakın iş birlikleri yapmış olan Isaacman’ın atanması durumunda, ajansın özel sektör odaklı vizyonunun daha da güçleneceği düşünülmektedir.
